HET SOEFISME

De derde tekst van een eerdere radio uitzending die nu in deze serie gepubliceerd wordt, was in feite de allereerste uitzending die ik maakte over spirituele onderwerpen, uitgezonden op 1 februari 1998. Het gaat over het Soefisme. 

Muziek en dans spelen een belangrijke rol in het Soefisme. De spirituele traditie van de Soefi's wordt naar schatting gedeeld door 50 miljoen mensen door de hele wereld, van Marokko tot Zuid-Oost Azie. maar ook in Nederland is er een levendige belangstelling en beoefening va het Soefisme.

Wat is een Soefi?

Wat is een Soefi eigenlijk? Eenvoudig gezegd is het een soort eretitel die in Oosterse landen gegeven wordt aan hen die op het spirituele pad zijn. Men zegt dat de oorsprong van het woord Soefisme van het Arabische woord 'Suf' komt, dat 'wijsheid' betekent, maar ook 'wol'. De eerste Soefi's waren namelijk herkenbaar aan hun wollen kleren, iets anders droegen ze niet, als een soort van ascetisme of afstand doen van wereldse zaken.

Oorspronkelijk waren de Soefi's mensen die zich in volkomen extase konden overgeven aan God, via muziek en dans, de rondwervelende dansen van de Derwishen, en in het dagelijks leven konden ze een heel onopvallend leven leiden, en deden dat vaak als winkeliers. Een buitenstaander rmerkte weinig van hun bevlogenheid, maar leerlingen op het pad werden van de ene naar de andere winkel gestuurd om van een meester te leren. Het schijnt dat Gurdieff bijvoorbeeld ook op die manier werd ingewijd in de rijke Oosterse mystiek.

Zo'n Sufi winkelier zat dan in z'n winkel en al leek het erop dat hij bijvoorbeeld alleen maar Perzische tapijten verkocht, in werkelijkheid nam hij alle tijd voor het geven van een spiritueel advies aan zijn bezoekers.

Soefi-muziek

De rol van de muziek is heel controversieel in de Islam. Veel van de "Mullah's" - de priesters die volgens de profeet Mohammed niet behoren te bestaan, hebben het altijd verboden. Voor de Soefi's is muziek echter het medium door middel waarvan de menselijke ziel het goddelijke kan benaderen. Met uitzondering van de drum zijn muziekinstrumenten verboden in moskeeen. Maar zoals eerder gezegd speelt de muziek bij de Soefi's juist een ongelooflijk belangrijke rol. Soul Music is een term waarvan we lang dachten dat het voorbehouden was aan de afstammelingen van de zwarte slaven in Amerika, en is een term die meestal gebruikt wordt om een opwindende soort spirituele muziek, ghospelsongs en rhythm en blues te beschrijven. Toch is er nauwelijks een betere term te bedenken voor de Soefi-muziek omdat ook deze muziek een spirituele expressievorm is die de goddelijke liefde vanuit een menselijk gezichtspunt benadert.

Het belangrijkste instrument van de Soefi's is de Ney. Het is een symbool voor de menselijke ziel, een symbool van de Soefi-ziel, die zo leeg is geworden, dat het mee kan resoneren.

Irina Tweedie

Er bestaan zoals bij elke traditie verschillende takken van het Soefisme. Misschien kun je zelfs spreken van het feit dat er net zoveel verschillende Soefi vormen bestaan als er Soefi's zijn. Heel bekend in het Westen zijn onder meer Inayat Khan en zijn zoon Pir Vilayat Khan, en ook Irina Tweedie. Op Inayat Khan en Pir Vilayat Khan komen we zo terug. Van Irina Tweedie is in het Nederlands een prachtig boek verschenen met de titel "De Brandende Afgrond", en als ondertitel: "een weg naar zelfbevrijding volgens de oude yoga-traditie". Het werd in 1986 uitgegeven bij Ankh Hermes en was daarna voor een prikje te koop bij de Slegte. Voor de engelstalige uitgave Daughter of Fire kun je nog bij Proxis terecht. Klik hier. Dit boek is een diep aangrijpend verslag in dagboekvorm van een vrouw die op 53-jarige leeftijd naar India vertrekt voor een geestelijke training. (Saturnus-t conjunct Uranus, progressieve Zon inlopend op een conjunctie met Pluto (1-2 graden orb op dat moment). De geestelijke training die ze krijgt is een training die er niet om liegt. Pijnlijk nauwkeurig vertelt Irina Tweedie haar observaties en emoties, haar strijd en haar pijn, die velen van ons zullen herkennen. Ze noemt het verslag zelfs zo pijnlijk voor zichzelf, dat ze er de eerste tien jaar nadat ze het schreef niet eens naar kon kijken. Ze schrijft zelf: "de langzame vermaling van de persoonlijkheid is een pijnlijk proces". Wat ze daarmee bedoelt is dat ze in de loop van het proces bevrijd is geraakt, hoe pijnlijk ook, van wat je zou kunnen noemen de kuren van het ego, en dat er geestelijk inzicht en tenslotte bevrijding plaatsvond. Irina Tweedie onderging dit proces uit vrije keuze. Ze is daarna een belangrijk leraar geworden.

Irina Tweedie: geboren 21 april 1907, Odessa, Oeral, 04.52 Nikolajev Tijd, 2.44 am GMT, 30E44, 46N28: bron Taeger.

Symbool Ascendant: Het te boven komen van een crisis door mededogen. Symbool MC: De openbaring van de geestelijke betekenis en gerichtheid in de kern van elke situatie. (Rudhyar, Astrologische Mandala)

Heel vaak is het leven zelf echter zo dat het ons situaties voorschotelt die bij tijd en wijle ook enorm pijnlijk kunnen zijn, soms zelfs traumatisch. Voor iedereen die geworsteld heeft of nog worstelt met soms onbegrijpelijk moeilijke gebeurtenissen kan ik dit boek van Irina Tweedie van harte aanbevelen omdat er een visie in verwoord wordt over wat het uiteindelijke doel zou kunnen zijn van het meemaken van een ''Brandende Afgrond" in je leven. Als je eenmaal begrijpt waarom de dingen gebeuren, als er inzicht ontstaat, kan dit ons allemaal per slot van rekening een heleboel helpen.

Een aan te bevelen spirituele autobiografie geschreven door een leerling van Irina Tweedie is The Face Before I was Born door Llewellyn Vaughan-Lee.  bij Proxis. (Klik op de titel).

Hazrat Inayat Khan

Hazrat Inayat Khan werd op 5 juli 1882 geboren in India, in het plaatsje Baroda, en volgens mijn gegevens om 23:00 uur 's avonds.

Symbool Ascendant: "Licht dat, als het door een prisma valt, in vele kleuren breekt. Symbool MC: De noodzaak zorg te dragen voor alledaagse werkzaamheden. Symbool Zon: Een zeer oude man aanschouwt een immense ruimte in het Noordoosten: Vervulling door transcendentie en onveranderlijke wijsheid" (Rudhyar, Astrologische Mandala)

Inayat Khan overleed op 5 februari 1927 toen zijn zoon en opvolger Pir Vilayat Khan pas tien jaar oud was. (Uranus-t conjunct de Ascendant, Pluto t conj. de Zon) Inayat Khan was een wonderkind: hij maakte al muziek toen hij 9 was, en schreef zijn eerste boek toen hij 14 was. Op zijn 20e was hij professor in de musicologie. Zijn concerten en lezingentoernees brachten hem naar het Westen waar hij de stichter van de Soefibeweging hier in het Westen werd.

 

Pir Vilayat Khan

In het januari 1998 nummer van de Koorddanser stond een heel uitgebreid interview met Pir Vilayat Khan, een heel indrukwekkende man, die al 40 jaar lezingen geeft en jaarlijks meditatiekampen begeleidt in de Alpen in Zwitserland. Pir Vilayat Khan zegt dat de Soefi's over het algemeen nogal rebels zijn en niet geloven in gehoorzaamheid aan een guru.

Pir Vilayat Khan,19 juni 1916, London, 9.10 vm -1, Bron: Wim Eskes: naar handgeschreven notities van Inayat Khan over de geb. tijden van zijn kinderen. Zon = IC Inayat Khan, Pluto = 45 Ascendant en Neptunus vierkant het MC. Desc = Maan/Uranus. Symbool Ascendant: alchemie, Symbool MC: De kosmische kracht die in staat is alles wat het natuuriljke leven inhoudt te transformeren (een elektrische storm). (Rudhyar, Astrologische Mandala)

Pir Vilayat Khan leefde een tijdje lang als een yogi in een grot in een van de heilige plaatsen in de Himalaya's. Hij stookte een vuurtje omdat het enorm koud was en hij begon zich af te vragen hoe andere heiligen of rishi's in godsnaam in een staat van samadhi konden komen als ze steeds hout op het vuur moesten leggen. Hij wist niet hoe ze dat voor elkaar kregen, maar opeens herinnerde hij zich hoe de schrijver Herman Hesse in het boek Siddartha beschrijft hoe yogi's hun lichaam trainen tegen kou of hitte. Hij liep vervolgens de grot uit. Er waren kleine eilandjes in het water. Hij waadde door het water, en ging van zandbank tot zandbank tot hij bijna in het midden van de rivier was. Het water stroomde naar beneden en Pir Vilayat Khan ging daar zitten mediteren in de kou. Op een gegeven moment kwam hij in een trance terecht. Hij wil het geen samadhi noemen omdat hij waarschijnlijk gewoon aan het bevriezen was en hypothermia had. Maar in de ochtend kon hij notabene met zijn ogen dicht de zon zien opkomen. Het licht werd sterker, en zijn lichaam begon te ontdooien. Langzaam kwam hij weer tot bewustzijn. Op dat moment realiseerde hij zich wat het licht betekende. Het was zijn eerste doorbraak. Aldus het interview in de Koorddanser.

De Soefi orde in het Westen.

De Soefi Orde kent het begrip van de "Universele Eredienst' waarover Hazrat Inayat Khan, de oprichter van de Sufi orde in het Westen zei: "De godsdienstige activiteit van de Soefi Orde wordt Universele Eredienst genoemd, of Kerk van Allen. Deze Universele Eredienst was de hoop van alle profeten, het gebed en het verlangen van alle grote zielen: dat het licht dat is gegeven in alle verschillende vormen zoals de Boedhistische geschriften, de Koran, de Bijbel, of de leringen van Krishna of Zaratoesthra, bekend zouden worden aan iedereen. Het werk van de Soefi Boodschap is de eenheid van alle godsdienst te verspreiden. Het is niet de opdracht om de verbreiding van een speciaal geloof of een of andere kerk of religie voor te staan, het gaat om het werk, de volgelingen van verschillende godsdiensten en geloofsovertuigingen in wijsheid te verenigen, zodat zij, zonder hun eigen godsdienst te hoeven opgeven, gesterkt mogen worden in hun geloof en dit in het ware licht gaan zien. Op deze manier zal een groter geloof en vertrouwen in de mensheid worden bewerkstelligd.

Door de Universele Eredienst krijgt men de indruk dat er een bron is waaruit alle geschriften zijn voortgekomen en dat ondanks het geloof in vele goden er slechts 1 God is. En op deze manier komen we tot de realisatie dat er slechts 1waarheid is.

De Soefi Orde heeft op het ogenblik meer dan 100 centra over heel Amerika en verscheidene in Europa. Nieuwe centra worden voortdurend gevormd, soms meer dan 1 in een stad. De centra varieren van kleine studiegroepjes tot woongemeenschappen. Alle centra staan onder leiding van een koordinator die door Pir Vilayat is aangewezen. Velen van deze mensen zijn geautoriseerd om zogenaamde initiaties en spirituele oefeningen te geven. Naast de Universele Eredienst verschaffen sommige centra vrouwenklassen, een genezingsdienst, of cursussen in spirituele dansen. Er wordt niet alleen gemediteerd bij de Soefi's maar ook veel aan dans en muziek gedaan.

Vijftien fasen van het mystieke pad.

Een van de dingen waar Pir Vilayat Khan het in het interview voor deze uitzending over had (te beluisteren op de cassettes) was het feit dat het verstandig is, om als je mediteert, je niet op 1 persoon te richten, al was het maar omdat je daardoor de persoon gaat verwarren met de persoonlijkheid. Achter elke heilige kun je een bepaald geestelijk principe waarnemen; als je je bijvoorbeeld concentreert op Maria, zou je op het principe van onvoorwaardelijke liefde of dienstbaarheid kunnen komen. In een boek van een Soefi van een andere gelieerde orde van de Soefies in India kwam ik een fascinerende beschrijving tegen van vijftien fasen van het mystieke pad. Elke fase heeft betrekking op een bepaalde profeet.

• 1. De eerste fase heeft betrekking op Adam die door de Soefies als profeet wordt gezien. Het principe dat met Adam en met de eerste stap van het mystieke pad te maken heeft, is het kenmerk van 'Berouw'.
• 2. De tweede stap heeft op de profeet Idris betrekking. In de Koran wordt hij als een waarheidsgetrouw en oprecht man omschreven. Mogelijk gaat het hier overigens ook om de profeet Enoch uit de Bijbel. Het principe dat bij deze profeet en deze tweede stap hoort is het principe van Heiligheid.
• 3. De derde stap heeft op de profeet Mozes betrekking. Dit is het stadium van Vroomheid.
• 4. De vierde stap heeft te maken met de profeet Job. Dit is het stadium van het Geduld.
• 5. De vijfde stap heeft op de profeet Jezus betrekking: in de Koran wordt hij een profeet genoemd. Dit is het stadium van de overgave aan God, of aan Allah.
• 6. De zesde stap heeft op de profeet Jakob betrekking, en is het stadium van Tevredenheid.
• 7. De zevende stap heeft met de profeet Jonas te maken en gaat om het principe van het Ascetisme.
• 8. De achtste stap heeft betrekking op de profeet Jozef, en is het stadium van de Denkers.
• 9. De negende stap heeft op de profeet Shu'aib betrekking, die in de Koran altijd in tranen was gehuld. Dit is het stadium van mensen van het hart gebroken is.
• 10. De tiende stap verwijst naar de profeet Set, de derde zoon van Adam, en gaat om het stadium van het Prediken.
• 11. De elfde fase heeft betrekking op de profeet Noach en is het stadium van het Zuiveren van het hart.
• 12. De twaalfde stap gaat over de profeet David en om het principe van de Oprechtheid.
• 13. De dertiende stap gaat over de legendarische profeet Khizr, en handelt over het stadium van de Verlichting.
• 14. De veertiende stap heeft betrekking op de profeet Adam, en heeft te maken met het principe van Dankbaarheid.
• 15. De vijftiende stap heeft te maken met de profeet Mohammed: hij was de Minnaar onder de profeten, dit is het stadium van de Liefde, het laatste stadium van het mystieke pad. Alles begint en eindigt met de liefde in het leven.

(Voor wat de bron van deze 15 stappen betreft: uit Khawaja Moinuddin Chishti, de geliefde van Allah, door Zahur ul Hassan Sharib, East West Publications,  1979  ISBN 9070104318)

Voor een link naar een website met artikelen van Pir Vilayat Khan : klik op de foto.