Muziek en dans spelen een
belangrijke rol in het Soefisme. De spirituele
traditie van de Soefi's wordt naar schatting gedeeld
door 50 miljoen mensen door de hele wereld, van
Marokko tot Zuid-Oost Azie. maar ook in Nederland is
er een levendige belangstelling en beoefening va het
Soefisme.
Wat is een
Soefi?
Wat is een Soefi eigenlijk?
Eenvoudig gezegd is het een soort eretitel die in
Oosterse landen gegeven wordt aan hen die op het
spirituele pad zijn. Men zegt dat de oorsprong van
het woord Soefisme van het Arabische woord 'Suf'
komt, dat 'wijsheid' betekent, maar ook 'wol'. De
eerste Soefi's waren namelijk herkenbaar aan hun
wollen kleren, iets anders droegen ze niet, als een
soort van ascetisme of afstand doen van wereldse
zaken.
Oorspronkelijk waren de
Soefi's mensen die zich in volkomen extase konden
overgeven aan God, via muziek en dans, de
rondwervelende dansen van de Derwishen, en in het
dagelijks leven konden ze een heel onopvallend leven
leiden, en deden dat vaak als winkeliers. Een
buitenstaander rmerkte weinig van hun bevlogenheid,
maar leerlingen op het pad werden van de ene naar de
andere winkel gestuurd om van een meester te leren.
Het schijnt dat Gurdieff bijvoorbeeld ook op die
manier werd ingewijd in de rijke Oosterse mystiek.
Zo'n Sufi winkelier zat dan
in z'n winkel en al leek het erop dat hij
bijvoorbeeld alleen maar Perzische tapijten verkocht,
in werkelijkheid nam hij alle tijd voor het geven van
een spiritueel advies aan zijn bezoekers.
Soefi-muziek
De rol van de muziek is heel
controversieel in de Islam. Veel van de
"Mullah's" - de priesters die volgens de
profeet Mohammed niet behoren te bestaan, hebben het
altijd verboden. Voor de Soefi's is muziek echter het
medium door middel waarvan de menselijke ziel het
goddelijke kan benaderen. Met uitzondering van de
drum zijn muziekinstrumenten verboden in moskeeen.
Maar zoals eerder gezegd speelt de muziek bij de
Soefi's juist een ongelooflijk belangrijke rol. Soul
Music is een term waarvan we lang dachten dat
het voorbehouden was aan de afstammelingen van de
zwarte slaven in Amerika, en is een term die meestal
gebruikt wordt om een opwindende soort spirituele
muziek, ghospelsongs en rhythm en blues te
beschrijven. Toch is er nauwelijks een betere term te
bedenken voor de Soefi-muziek omdat ook deze muziek
een spirituele expressievorm is die de goddelijke
liefde vanuit een menselijk gezichtspunt benadert.
Het belangrijkste instrument
van de Soefi's is de Ney. Het is een symbool
voor de menselijke ziel, een symbool van de Soefi-ziel, die zo leeg is geworden, dat het mee kan
resoneren.
Irina Tweedie
Er bestaan zoals bij elke
traditie verschillende takken van het Soefisme.
Misschien kun je zelfs spreken van het feit dat er
net zoveel verschillende Soefi vormen bestaan als er
Soefi's zijn. Heel bekend in het Westen zijn onder
meer Inayat Khan en zijn zoon Pir Vilayat Khan, en
ook Irina Tweedie. Op Inayat Khan en Pir Vilayat Khan
komen we zo terug. Van Irina Tweedie is in het
Nederlands een prachtig boek verschenen met de titel
"De Brandende Afgrond", en als ondertitel:
"een weg naar zelfbevrijding volgens de oude
yoga-traditie". Het werd in 1986 uitgegeven bij
Ankh Hermes en was daarna voor een prikje te koop bij
de Slegte. Voor de engelstalige uitgave Daughter
of Fire kun je nog bij Proxis terecht. Klik hier. Dit boek is een diep aangrijpend
verslag in dagboekvorm van een vrouw die op 53-jarige
leeftijd naar India vertrekt voor een geestelijke
training. (Saturnus-t conjunct Uranus, progressieve
Zon inlopend op een conjunctie met Pluto (1-2 graden
orb op dat moment). De geestelijke training die
ze krijgt is een training die er niet om liegt.
Pijnlijk nauwkeurig vertelt Irina Tweedie haar
observaties en emoties, haar strijd en haar pijn, die
velen van ons zullen herkennen. Ze noemt het verslag
zelfs zo pijnlijk voor zichzelf, dat ze er de eerste
tien jaar nadat ze het schreef niet eens naar kon
kijken. Ze schrijft zelf: "de langzame
vermaling van de persoonlijkheid is een pijnlijk
proces". Wat ze daarmee bedoelt is dat ze
in de loop van het proces bevrijd is geraakt, hoe
pijnlijk ook, van wat je zou kunnen noemen de kuren
van het ego, en dat er geestelijk inzicht en
tenslotte bevrijding plaatsvond. Irina Tweedie
onderging dit proces uit vrije keuze. Ze is daarna
een belangrijk leraar geworden.

Irina Tweedie: geboren
21 april 1907, Odessa, Oeral, 04.52 Nikolajev Tijd,
2.44 am GMT, 30E44, 46N28: bron Taeger.
Symbool
Ascendant: Het te boven komen van een crisis door
mededogen. Symbool MC: De openbaring van de
geestelijke betekenis en gerichtheid in de kern van
elke situatie. (Rudhyar, Astrologische Mandala)
Heel vaak is het leven zelf
echter zo dat het ons situaties voorschotelt die bij
tijd en wijle ook enorm pijnlijk kunnen zijn, soms
zelfs traumatisch. Voor iedereen die geworsteld heeft
of nog worstelt met soms onbegrijpelijk moeilijke
gebeurtenissen kan ik dit boek van Irina Tweedie van
harte aanbevelen omdat er een visie in verwoord wordt
over wat het uiteindelijke doel zou kunnen zijn van
het meemaken van een ''Brandende Afgrond" in je
leven. Als je eenmaal begrijpt waarom de dingen
gebeuren, als er inzicht ontstaat, kan dit ons
allemaal per slot van rekening een heleboel helpen.
Een aan te bevelen
spirituele autobiografie geschreven door een leerling
van Irina Tweedie is The Face Before I was
Born door Llewellyn Vaughan-Lee. bij Proxis.
(Klik op de titel).
Hazrat Inayat
Khan
Hazrat Inayat Khan werd op 5
juli 1882 geboren in India, in het plaatsje Baroda,
en volgens mijn gegevens om 23:00 uur 's avonds.

Symbool
Ascendant: "Licht dat, als het door een
prisma valt, in vele kleuren breekt. Symbool
MC: De noodzaak zorg te dragen voor
alledaagse werkzaamheden. Symbool Zon:
Een zeer oude man aanschouwt een immense ruimte in
het Noordoosten: Vervulling door transcendentie en
onveranderlijke wijsheid" (Rudhyar,
Astrologische Mandala)
Inayat Khan
overleed op 5 februari 1927 toen zijn zoon en
opvolger Pir Vilayat Khan pas tien jaar oud was. (Uranus-t
conjunct de Ascendant, Pluto t conj. de Zon)
Inayat Khan was een wonderkind: hij maakte al muziek
toen hij 9 was, en schreef zijn eerste boek toen hij
14 was. Op zijn 20e was hij professor in de
musicologie. Zijn concerten en lezingentoernees
brachten hem naar het Westen waar hij de stichter van
de Soefibeweging hier in het Westen werd.
Pir Vilayat
Khan
In het januari 1998 nummer
van de Koorddanser stond een heel uitgebreid
interview met Pir Vilayat Khan, een heel
indrukwekkende man, die al 40 jaar lezingen geeft en
jaarlijks meditatiekampen begeleidt in de Alpen in
Zwitserland. Pir Vilayat Khan zegt dat de Soefi's
over het algemeen nogal rebels zijn en niet geloven
in gehoorzaamheid aan een guru.

Pir
Vilayat Khan,19 juni 1916, London, 9.10 vm -1, Bron:
Wim Eskes: naar handgeschreven notities van Inayat
Khan over de geb. tijden van zijn kinderen. Zon = IC
Inayat Khan, Pluto = 45 Ascendant en Neptunus
vierkant het MC. Desc = Maan/Uranus. Symbool
Ascendant: alchemie, Symbool MC: De kosmische kracht
die in staat is alles wat het natuuriljke leven
inhoudt te transformeren (een elektrische storm). (Rudhyar, Astrologische Mandala)
Pir Vilayat Khan
leefde een tijdje lang als een yogi in een grot in
een van de heilige plaatsen in de Himalaya's. Hij
stookte een vuurtje omdat het enorm koud was en hij
begon zich af te vragen hoe andere heiligen of
rishi's in godsnaam in een staat van samadhi konden
komen als ze steeds hout op het vuur moesten leggen.
Hij wist niet hoe ze dat voor elkaar kregen, maar
opeens herinnerde hij zich hoe de schrijver Herman
Hesse in het boek Siddartha beschrijft hoe
yogi's hun lichaam trainen tegen kou of hitte. Hij
liep vervolgens de grot uit. Er waren kleine
eilandjes in het water. Hij waadde door het water, en
ging van zandbank tot zandbank tot hij bijna in het
midden van de rivier was. Het water stroomde naar
beneden en Pir Vilayat Khan ging daar zitten
mediteren in de kou. Op een gegeven moment kwam hij
in een trance terecht. Hij wil het geen samadhi
noemen omdat hij waarschijnlijk gewoon aan het
bevriezen was en hypothermia had. Maar in de ochtend
kon hij notabene met zijn ogen dicht de zon zien
opkomen. Het licht werd sterker, en zijn lichaam
begon te ontdooien. Langzaam kwam hij weer tot
bewustzijn. Op dat moment realiseerde hij zich wat
het licht betekende. Het was zijn eerste doorbraak.
Aldus het interview in de Koorddanser.
De Soefi orde
in het Westen.
De Soefi Orde kent het begrip
van de "Universele Eredienst' waarover Hazrat
Inayat Khan, de oprichter van de Sufi orde in het
Westen zei: "De godsdienstige activiteit van de
Soefi Orde wordt Universele Eredienst genoemd, of
Kerk van Allen. Deze Universele Eredienst was de
hoop van alle profeten, het gebed en het verlangen
van alle grote zielen: dat het licht dat is gegeven
in alle verschillende vormen zoals de Boedhistische
geschriften, de Koran, de Bijbel, of de leringen van
Krishna of Zaratoesthra, bekend zouden worden aan
iedereen. Het werk van de Soefi Boodschap is de
eenheid van alle godsdienst te verspreiden. Het is
niet de opdracht om de verbreiding van een speciaal
geloof of een of andere kerk of religie voor te
staan, het gaat om het werk, de volgelingen van
verschillende godsdiensten en geloofsovertuigingen in
wijsheid te verenigen, zodat zij, zonder hun eigen
godsdienst te hoeven opgeven, gesterkt mogen worden
in hun geloof en dit in het ware licht gaan zien. Op
deze manier zal een groter geloof en vertrouwen in de
mensheid worden bewerkstelligd.
Door de Universele Eredienst
krijgt men de indruk dat er een bron is waaruit alle
geschriften zijn voortgekomen en dat ondanks het
geloof in vele goden er slechts 1 God is. En op deze
manier komen we tot de realisatie dat er slechts
1waarheid is.
De Soefi Orde heeft op het
ogenblik meer dan 100 centra over heel Amerika en
verscheidene in Europa. Nieuwe centra worden
voortdurend gevormd, soms meer dan 1 in een stad. De
centra varieren van kleine studiegroepjes tot
woongemeenschappen. Alle centra staan onder leiding
van een koordinator die door Pir Vilayat is
aangewezen. Velen van deze mensen zijn geautoriseerd
om zogenaamde initiaties en spirituele oefeningen te
geven. Naast de Universele Eredienst verschaffen
sommige centra vrouwenklassen, een genezingsdienst,
of cursussen in spirituele dansen. Er wordt niet
alleen gemediteerd bij de Soefi's maar ook veel aan
dans en muziek gedaan.
Vijftien fasen
van het mystieke pad.
Een van de dingen
waar Pir Vilayat Khan het in het interview voor deze
uitzending over had (te beluisteren op de cassettes)
was het feit dat het verstandig is, om als je
mediteert, je niet op 1 persoon te richten, al was
het maar omdat je daardoor de persoon gaat verwarren
met de persoonlijkheid. Achter elke heilige kun je
een bepaald geestelijk principe waarnemen; als je je
bijvoorbeeld concentreert op Maria, zou je op het
principe van onvoorwaardelijke liefde of
dienstbaarheid kunnen komen. In een boek van een
Soefi van een andere gelieerde orde van de Soefies in
India kwam ik een fascinerende beschrijving tegen van
vijftien fasen van het mystieke pad. Elke fase heeft
betrekking op een bepaalde profeet.
- 1. De eerste
fase heeft betrekking op Adam die door de
Soefies als profeet wordt gezien. Het
principe dat met Adam en met de eerste stap
van het mystieke pad te maken heeft, is het
kenmerk van 'Berouw'.
- 2. De tweede
stap heeft op de profeet Idris betrekking. In
de Koran wordt hij als een waarheidsgetrouw
en oprecht man omschreven. Mogelijk gaat het
hier overigens ook om de profeet Enoch uit de
Bijbel. Het principe dat bij deze profeet en
deze tweede stap hoort is het principe van Heiligheid.
- 3. De derde
stap heeft op de profeet Mozes betrekking.
Dit is het stadium van Vroomheid.
- 4. De vierde
stap heeft te maken met de profeet Job. Dit
is het stadium van het Geduld.
- 5. De vijfde
stap heeft op de profeet Jezus betrekking: in
de Koran wordt hij een profeet genoemd. Dit
is het stadium van de overgave aan God, of
aan Allah.
- 6. De zesde
stap heeft op de profeet Jakob betrekking, en
is het stadium van Tevredenheid.
- 7. De zevende
stap heeft met de profeet Jonas te maken en
gaat om het principe van het Ascetisme.
- 8. De achtste
stap heeft betrekking op de profeet Jozef, en
is het stadium van de Denkers.
- 9. De negende
stap heeft op de profeet Shu'aib betrekking,
die in de Koran altijd in tranen was gehuld.
Dit is het stadium van mensen van het hart
gebroken is.
- 10. De tiende
stap verwijst naar de profeet Set, de derde
zoon van Adam, en gaat om het stadium van het
Prediken.
- 11. De elfde
fase heeft betrekking op de profeet Noach en
is het stadium van het Zuiveren van het
hart.
- 12. De twaalfde
stap gaat over de profeet David en om het
principe van de Oprechtheid.
- 13. De
dertiende stap gaat over de legendarische
profeet Khizr, en handelt over het stadium
van de Verlichting.
- 14. De
veertiende stap heeft betrekking op de
profeet Adam, en heeft te maken met het
principe van Dankbaarheid.
- 15. De
vijftiende stap heeft te maken met de profeet
Mohammed: hij was de Minnaar onder de
profeten, dit is het stadium van de Liefde,
het laatste stadium van het mystieke
pad. Alles begint en eindigt met de liefde in
het leven.
(Voor wat de bron van
deze 15 stappen betreft: uit Khawaja Moinuddin Chishti, de geliefde van Allah, door Zahur ul Hassan
Sharib, East West Publications, 1979 ISBN
9070104318)
Voor
een link naar een website met artikelen van Pir
Vilayat Khan : klik op de foto.